[Źródło obrazu nagłówka: iStock.com/gorodenkoff]

Czas reakcji monitora: objaśnienie i porady dotyczące zakupu

Chcesz kupić nowy monitor i zastanawiasz się, jaki jest jego czas reakcji i jaką rolę odgrywa to przy wyborze? Objaśniamy, co oznacza ten termin i na co należy zwrócić uwagę przy podejmowaniu decyzji.

1. Czym jest czas reakcji monitora?

Terminy czas reakcji, czas odpowiedzi (response time) i czas przełączania odnoszą się do czasu potrzebnego pikselowi na przełączenie się z jednego koloru na inny. Czas ten mierzony jest w milisekundach i wynosi zwykle mniej niż 10 ms. Bardzo szybkie monitory do gier mogą nawet oferować (teoretyczne) wartości poniżej jednej milisekundy.

Ogólnie rzecz biorąc, krótsze czasy reakcji zapewniają lepszy obraz, istnieją jednak również pewne ograniczenia. Poniżej dowiesz się, kiedy warto kupować monitor z krótkim czasem reakcji i na co zwracać przy tym uwagę.

Czas reakcji monitora jest również ważny w gamingu. [Źródło: iStock.com/gorodenkoff]

1.1 Metody pomiaru

Nie istnieje jednolita, wiążąca procedura ustalania i określania czasu reakcji monitorów. Dlatego dane od różnych producentów są porównywalne tylko w ograniczonym zakresie. Z reguły stosuje się dwie różne procedury, z których każda pokrywa całe spektrum kolorów. Ważne jest jednak, aby je rozróżniać:

• BWT: w przypadku black-white-time mierzony jest czas wymagany do zmiany z koloru ciemnego na jasny i z powrotem.
• GtG: metoda gray-to-gray działa w podobny sposób, ale zaczyna się i kończy na bardziej złożonych wartościach szarości. Ustalona wartość jest odpowiednio wyższa niż w przypadku BWT, ale pozwala na uzyskanie bardziej precyzyjnych informacji.

1.2 Znaczenie częstotliwości odświeżania

Jeśli chodzi o czas odpowiedzi, należy również wziąć pod uwagę częstotliwość odświeżania: kiedy te dwie wartości nie są zharmonizowane, może to negatywnie wpływać na obraz. Obowiązuje przy tym zasada: czas reakcji musi być krótszy niż czas wyświetlania jednego obrazu.

Jeśli jednak czas przełączania jest dłuższy niż częstotliwość, (niektóre) piksele nadal są w pierwszym przejściu koloru, podczas gdy przesyłana jest już do nich następna informacja. Prowadzi to do rozmycia obrazu z powodu smużenia, czyli tak zwanego ghostingu.

Ghosting: przy ruchu obraz staje się niewyraźny. [Źródło: iStock.com/Dmytro Aksonov]

Nawet jeśli dotrzymywany jest wymagany czas reakcji, nadal może dochodzić do ghostingu: niektóre zmiany kolorów trwają dłużej niż inne, przez co efekt smużenia może też występować czasem przy zwykle wystarczających wartościach. Także w tym przypadku bardziej wiarygodna jest wartość GtG.

Poniższa tabela zawiera orientacyjne wartości maksymalnego czasu reakcji dla najbardziej powszechnych częstotliwości odświeżania:

1.3 Wady krótkich czasów reakcji

Oprócz opisanego powyżej smużenia pogorszenie jakości obrazu mogą powodować także inne efekty związane z krótkim czasem reakcji monitora.

• Podczas wysyłania sygnałów obrazu informacje przetwarzane są w różny sposób – na przykład w celu zwiększenia jasności, zastosowania niebieskich filtrów i korekcji kolorów. W celu osiągnięcia możliwie najszybszej reakcji ta forma przetwarzania obrazu jest jednak przez niektóre monitory nadpisywana. W rezultacie kolory wydają się na przykład bardziej matowe, a obraz jest ogólnie ciemniejszy.
• To samo dotyczy zintegrowanej funkcji overdrive: zapewnia ona, że poszczególne piksele są zasilane wyższym napięciem, aby umożliwić szybsze zmiany kolorów. Zwiększona prędkość prowadzi jednak do niedokładności. Rezultat jest znany jako odwrotny ghosting, overshoot pikseli lub motion blur (rozmycie ruchu): poruszające się obiekty pozostawiają za sobą widoczny ślad. Jednak funkcja overdrive oferuje najczęściej różne tryby, w których jakość obrazu i czas reakcji są idealnie zharmonizowane.

2. Kto powinien zwracać uwagę na krótkie czasy reakcji?

Monitory niekoniecznie muszą oferować krótki czas przełączania: dla wielu zastosowań stosunkowo wysokie wartości również są wystarczające.

W szczególności osobom grającym często zależy na szybkich reakcjach, ponieważ mogą one decydować o zwycięstwie lub porażce. Dotyczy to zwłaszcza szybkich sekwencji gry, typowych dla gatunków, takich jak:

• strzelanki pierwszoosobowe
• gry walki
• gry wyścigowe

Dlatego zwracaj uwagę na dobry czas reakcji zwłaszcza wtedy, gdy jesteś osobą grającą. Podstawowa zasada brzmi: czas reakcji monitorów do gier powinien wynosić maksymalnie 5 milisekund. Jeśli natomiast grasz w gry strategiczne z powolnymi zmianami obrazu lub jeśli szybkie reakcje osoby grającej nie są kluczowe, niższe wartości też mogą być wystarczające.

W przypadku następujących zastosowań nie zauważa się żadnych opóźnień mimo powolnej reakcji:

• aplikacje biurowe
• surfowanie po internecie
• czytanie i pisanie wiadomości e-mail
• oglądanie filmów wideo, streaming

Do filmów na przykład wystarczające są również czasy reakcji od 12 do 16 milisekund.

3. Inne aspekty przy zakupie monitora

Oprócz czasu reakcji przy wyborze nowego monitora komputerowego należy wziąć też pod uwagę podane niżej kryteria:

• Częstotliwość odświeżania: liczba klatek na sekundę powinna być jak najwyższa, zwłaszcza do gamingu. Zapewnia to płynne wyświetlanie przejść obrazu i brak smużenia. W przypadku monitorów do gier częstotliwość powinna zatem wynosić co najmniej 120 Hz.
• Rozdzielczość: im wyższa rozdzielczość, tym więcej szczegółów można rozpoznać. W związku z tym, że monitory mają mniejszą odległość oglądania niż telewizory, poszczególne piksele w dużych modelach łatwo mogą stać się rozpoznawalne. Full HD wystarcza zwykle dla monitorów biurowych do 24 cali, podczas gdy większe modele od 27 cali powinny oferować rozdzielczość co najmniej WQHD. Rozdzielczość 4K/UHD nie jest zwykle zalecana, ponieważ wymaga – zwłaszcza w przypadku gamingu – dużej mocy obliczeniowej, której większość kart graficznych nie jest w stanie zaoferować.
• Złącza: złącza do monitorów również odgrywają ważną rolę, ponieważ znacznie się różnią pod względem liczby klatek na sekundę i oferowanej rozdzielczości. DisplayPort i DVI pozwalają uzyskiwać najwyższą częstotliwość, podczas gdy HDMI obsługuje rozdzielczość do 8K.

4. Często zadawane pytania

• Jak ważny jest czas reakcji monitorów?

  Odpowiedź na to pytanie zależy od planowanego wykorzystania: czas reakcji odgrywa jedynie podrzędną rolę w przypadku aplikacji biurowych, natomiast zapewnia szybkie sekwencje obrazu na przykład w przypadku gier akcji, wyświetlając je płynnie i bez smużenia. Dlatego szczególnie w przypadku monitorów do gamingu jest to ważne kryterium zakupu.

• Jaki czas reakcji monitora jest dobry do gamingu?

  Czas reakcji monitora do gamingu może w przypadku szybkich gier (strzelanki pierwszoosobowe, gry walki, gry wyścigowe itp.) decydować o zwycięstwie lub porażce. W związku z tym powinien być odpowiednio krótki i wynosić maksymalnie 5 milisekund. Idealne wyświetlanie obrazu wymaga jednak spełnienia także innych kryteriów.

• Ile herców powinien mieć monitor do gamingu?

  Aby idealnie odwzorować szybkie zmiany obrazu, częstotliwość odświeżania monitorów do gamingu powinna być jak najwyższa i wynosić co najmniej 120 Hz. Ponadto dla realistycznych wrażeń z gry kluczowe znaczenie mają czynniki takie, jak czas reakcji.

• Co muszę wziąć pod uwagę przy wyborze monitora?

  Do najważniejszych aspektów przy zakupie monitora należą:

  • czas reakcji
  • częstotliwość odświeżania
  • rozdzielczość
  • złącza