[Źródło obrazu nagłówka: iStock.com/prim91]

Złącza do monitora: rodzaje, właściwości i porównanie

Chcesz kupić nowy monitor, nowy komputer lub nową kartę graficzną i nie masz pewności, jakie złącze do monitora będzie najlepsze? Przedstawiamy różne warianty i wyjaśniamy, jakie złącze będzie dla Ciebie idealnym wyborem.

1. Właściwości i różnice między złączami

Wiele monitorów komputerowych jest wyposażonych w liczne złącza wtykowe: oprócz zasilania służą one do przesyłania danych obrazu, muzyki lub innych sygnałów. W zależności od celu, do jakiego chcesz używać monitora (aplikacje biurowe, streaming, gry itp.), różne będą wymagania dotyczące grafiki lub rozdzielczości (w pikselach) i częstotliwości odświeżania (w hercach). Przedstawiamy najważniejsze rodzaje złączy oraz ich zalety i wady.

Jeśli interesujesz się opisem konkretnego interfejsu, możesz przejść tutaj:

• DVI
• HDMI
• DisplayPort
• VGA
• Composite
• S-Video
• Component-Video
• USB
• Audio/Line

Wszystkie ważne złącza do monitora

Jeśli monitor i karta graficzna mają różne złącza, w rozdziale dotyczącym kompatybilności możesz przeczytać, czy przy użyciu adaptera da się ich używać razem.

2. Nowoczesne złącza do monitora

W tym rozdziale przedstawimy najpopularniejsze typy złączy do przesyłania sygnałów obrazu:

• DVI
• HDMI
• DisplayPort

Złącze DVI

DVI to skrót od Digital Visual Interface, złącze to służy do przesyłania sygnałów obrazu między kartą graficzną a monitorem. Złącza DVI są podzielone na trzy kategorie:

• DVI-A: A oznacza analogowy. Złącza DVI-A mogą przesyłać sygnały analogowe.
• DVI-D: D oznacza digital (cyfrowy). Złącza DVI-D mogą przesyłać (wyłącznie) sygnały cyfrowe.
• DVI-I: I oznacza zintegrowany (integrated). Złącza DVI-I mogą przesyłać sygnały cyfrowe i analogowe.

Kable do złączy DVI: analogowych, cyfrowych, zintegrowanych (od lewej do prawej)

W przypadku cyfrowych i zintegrowanych złączy DVI wyróżnia się ponadto wersje Single Link i Dual Link. Wynikają one z maksymalnej rozdzielczości, która może być wysyłana lub odbierana.

• Złącza DVI single link obsługują maksymalnie 1920 x 1200 pikseli przy częstotliwości odświeżania 60 Hz.
• Złącza DVI dual link są natomiast odpowiednie dla rozdzielczości do 2560 x 1600 pikseli przy 60 Hz, lub dla częstotliwości do 144 Hz dla Full HD.

Różnicę między Single Link a Dual Link można rozpoznać po stykach na typowej białej wtyczce kabla: kable Single Link mają 18 pinów, kable Dual Link mają ich 24.

Złącze HDMI

Skrót HDMI oznacza High Definition Multimedia Interface. Złącza HDMI uważane są za standard przesyłania obrazu i dźwięku. Można je znaleźć w kartach graficznych i monitorach, a także w większości urządzeń elektroniki użytkowej, takich jak telewizory, odtwarzacze Blu-ray i konsole do gier.

Także w przypadku HDMI istnieją różne standardy:

• HDMI 1.4: obsługuje Full HD z częstotliwością 120 Hz, 4K z częstotliwością 30 Hz
• HDMI 2.0: obsługuje Full HD z częstotliwością 120 Hz, 4K z częstotliwością 60 Hz
• HDMI 2.1: obsługuje 4K z częstotliwością 120 Hz, 8K z częstotliwością 60 Hz

Typowy wygląd kabla HDMI: mała prostokątna główka wtyczki z dwoma otworami

Oprócz jednoczesnej transmisji danych obrazu i dźwięku złącza HDMI oferują także inne funkcje i opcje: przez HDMI mogą być przesyłane sygnały Ethernet, obsługiwane są formaty obrazu takie jak 21:9 oraz HDR i 3D, a także zapewniona jest ochrona przed kopiowaniem HDCP (High-bandwidth Digital Content Protection).

Oprócz złącza HDMI kluczowy jest również wybrany typ kabla lub odpowiednia klasa, ponieważ ma to znaczący wpływ na szybkość transmisji danych. Wyróżnia się cztery rodzaje tych kabli:

• HDMI Standard
• HDMI High Speed
• HDMI Premium High Speed
• HDMI Ultra High Speed

Przy wybieraniu kabla upewnij się jednak, czy obsługuje on żądane funkcje (takie jak 3D).

Złącze DP

Złącze DP na monitorze i karcie graficznej jest znane jako DisplayPort. Podobnie jak HDMI, służy do jednoczesnego przesyłania obrazu i dźwięku. Pierwotnie oprócz samego złącza DisplayPort dostępne było złącze mini-DisplayPort, które przekształciło się tymczasem w złącze Thunderbolt.

Złącze DP jest podobne do złącza HDMI. Ma jednak tylko jeden otwór zamiast dwóch.

Także w przypadku złącza DisplayPort istnieje kilka wersji, które obsługują różne częstotliwości odświeżania i rozdzielczości:

• DisplayPort 1.1: do 144 Hz przy Full HD
• DisplayPort 1.2: do 144 Hz przy 2K (WQHD/QHD)
• DisplayPort 1.3: do 120 Hz przy 4K
• DisplayPort 1.4: do 144 Hz przy 4K
• DisplayPort 2.0: do 60 Hz przy 8K

3. Inne standardy

Oprócz opisanych wyżej standardowych złączy monitorów i kart graficznych istnieją też inne interfejsy monitorów, używane do przesyłania obrazu i dźwięku lub oferujące specjalne funkcje. Są one z reguły rzadsze, w zależności od zamierzonego zastosowania mogą mieć jednak wpływ na wybór monitora. Poniżej przedstawiamy następujące złącza:

• VGA
• Composite
• S-Video
• Component-Video
• USB
• Audio/Line

Złącze VGA

Złącze VGA (skrót od Video Graphics Array) jest od dawna podstawowym standardem połączenia między kartą graficzną a monitorem. Obecnie jest ono jednak uważane za przestarzałe i zostało w dużej mierze zastąpione przez DVI, HDMI i DisplayPort.

Jeden z głównych powodów, dla których połączenie za pomocą tego typu złącza D-Sub (3-rzędowe, 15-pinowe, zazwyczaj niebieskie) uważane jest za przestarzałe, to transmisja analogowa: karty graficzne i monitory działają cyfrowo, sygnał musi więc najpierw zostać przekonwertowany przez kartę graficzną z cyfrowego na analogowy, następnie przesłany przez VGA i ponownie zmieniony z analogowego na cyfrowy przy odbiorze przez monitor. Za każdym razem powoduje to utratę jakości. Ponadto przez VGA można przesyłać tylko informacje o obrazie, bez dźwięku.

Tym niemniej złącze VGA również oferuje określone zalety: sygnał może być przesyłany kablem na odległość co najmniej 15 metrów. Jakość obrazu spada jednak w zależności od długości kabla.

Dla porównania: zasięg DisplayPort jest ograniczony do 3-5 metrów; dotyczy to również DVI i HDMI – z wyjątkiem kabli ekranowanych, które mogą mostkować na odległość około 7 metrów. Alternatywnie można jednak zawsze zastosować wzmacniacze, aby zapewnić przesyłanie sygnałów na większe odległości.

Złącze Composite, S-Video i Component-Video

Te trzy typy połączeń są rzadko używane w monitorach komputerowych. Mogą być one jednak przydatne na przykład do wyświetlania obrazów i filmów z kamer bezpośrednio na monitorze.

Złącza te mają następujące cechy charakterystyczne:

• Composite: składa się z trzech okrągłych złączy, kolor wskazuje odpowiedni kabel i sygnał (żółty = wideo, czerwony = prawy audio, biały = lewy audio).
• S-Video: pojedyncze czarne gniazdo z kilkoma pinami.
• Component-Video: znane również jako wejście i wyjście komponentowe, składa się z trzech okrągłych połączeń, kolor lub litery oznaczają odpowiedni kabel RCA (zielony = Y, niebieski = Pb/Cb, czerwony = Pr/Cr). Pb i Pr oznaczają sygnał analogowy, natomiast Cb i Cr sygnał cyfrowy.

Rzadkie, ale praktyczne: Composite-, S-Video- i Component-Video

Złącza USB

Oprócz złączy dla karty graficznej niektóre monitory posiadają także złącza USB. W zależności od zamierzonego zastosowania i wykonania wyróżnia się następujące warianty:

• USB-A: do podłączania pamięci USB, myszy, klawiatury i innych urządzeń peryferyjnych.
• USB-B: do podłączania monitora do komputera w celu korzystania z dodatkowych portów USB w monitorze.
• USB-C: najnowszy standard, który może przewodzić zarówno sygnały, jak i zasilanie.

Wszechstronne wtyczki: USB-A, -B i -C (od lewej do prawej)

Audio/Line

Ponadto niektóre monitory oferują złącze dla kabli typu jack 3,6 mm. Można go na przykład użyć do podłączenia głośników lub zestawu słuchawkowego bezpośrednio do monitora, w celu przesyłania sygnałów audio. Zaletą tego rozwiązania jest to, że kabel nie musi być zwykle tak długi, jak w przypadku podłączenia go z tyłu komputera.

4. Przegląd i kompatybilność

Poniższa tabela zawiera przegląd różnych (wersji) interfejsów, a także obsługiwanej przez nie rozdzielczości i częstotliwości odświeżania.

Ponadto czasami można nawiązać połączenie, nawet jeśli monitor i karta graficzna mają różne złącza. W tym celu wymagane są specjalne adaptery. W zależności od kombinacji złączy, muszą one być aktywne lub pasywne. Warto również pamiętać, że trzeba wiedzieć, jakie połączenie jest dostępne na danym urządzeniu (monitorze i karcie graficznej): na przykład wejście HDMI (monitor) nie może być podłączone do wyjścia VGA (karta graficzna), ale wejście VGA może być podłączone do wyjścia HDMI (przy użyciu adaptera).

Poniższa tabela przedstawia opcje połączeń:

5. Podsumowanie: Jakich złączy do ekranu potrzebuję?

Do jednoczesnego przesyłania obrazu i dźwięku za pomocą kabla nadają się złącza DP i HDMI. DisplayPort (DP) oferuje przy tym wyższą maksymalną częstotliwość do 144 Hz, HDMI zależnie od wersji osiąga maksymalnie 120 Hz. O ile przez DisplayPort może być przesyłany tylko dźwięk i obraz, niektóre wersje HDMI przystosowane są do dodatkowych typów sygnału. Oba złącza obsługują wysokie rozdzielczości do 8K.

Złącze DVI jest najlepszą alternatywą, jeśli karta graficzna nie jest wyposażona w DisplayPort i HDMI. Także przy użyciu tego złącza możliwa jest transmisja wysokiej gęstości pikseli do 2560 x 1600.

Ze złącza VGA należy natomiast korzystać tylko w sytuacjach awaryjnych, ponieważ standard ten jest uważany za przestarzały i wiąże się z utratą jakości. Ponadto przez VGA mogą być przesyłane tylko obrazy, aczkolwiek na duże odległości, wynoszące co najmniej 15 metrów.

Wszystkie pozostałe złącza do monitora służą do realizacji funkcji dodatkowych.

6. Często zadawane pytania

• Jakie złącze monitora jest najlepsze?

  Zależy to od kilku czynników:

  • najwyższą częstotliwość odświeżania oferują porty DisplayPort (do 144 Hz przy 4K) i DVI (do 144 Hz przy Full HD).
  • DisplayPort i HDMI obsługują najwyższe rozdzielczości, do 8K.
  • DisplayPort i HDMI przesyłają ponadto zarówno obraz, jak i dźwięk.

  Uwaga: Oprócz połączenia ważna jest również odpowiednia wersja i obsługa przez kartę graficzną.

• Jakiego złącza użyć do monitora 144 Hz?

  To zależy od oczekiwanej rozdzielczości wyświetlania:

  • złącze DVI (dual-link) oferuje 144 Hz przy rozdzielczości Full HD.
  • Złącze DP (DisplayPort) oferuje 144 Hz przy rozdzielczości 4K.

  Aby uzyskać wymagany efekt, należy zwrócić uwagę na dokładną wersję złącza.

• Jakie złącza do monitora są dostępne?

  Dostępne są następujące opcje przesyłania sygnałów obrazu z komputera na ekran:

  • złącza DVI
  • złącza HDMI (jednocześnie przesyłają też dźwięk)
  • złącza DisplayPort (jednocześnie przesyłają też dźwięk)
  • złącza VGA (analogowe, uważane za przestarzałe)

• Co jest lepsze: HDMI czy DVI?

  Odpowiedź na to pytanie zależy od konkretnych wymagań: co do zasady DVI oferuje wyższą maksymalną częstotliwość odświeżania do 144 Hz. Z kolei HDMI obsługuje wyższe rozdzielczości do 8K i oprócz informacji o obrazie może również przesyłać dźwięk i inne sygnały.